Таҳлиллар кўчмас мулк бозорида фаоллик ва нархлар пасайиши қисқа муддатли характерга эга эканини кўрсатмоқда. Яъни келгуси йилларда нархлар яна ўсиш даврига қайтиши мумкин.
Бунга биринчи навбатда демографик ўсиш сабаб бўлади. Кўпроқ одамларга кўпроқ уйлар керак. 2029 йилгача Ўзбекистоннинг доимий аҳолиси 41 млн нафарга етиши кутилмоқда.
•Тўйинмаган талаб ҳам бор
БМТ 2015–2025 йиллар оралиғида Ўзбекистонда йилига ўртача 150 мингта янги уй қурилиши кераклигини таъкидлаган. 2015–2023 йилларда ҳозирча йилига ўртача 91 мингта уй қурилган.
Демак, йиллар давомида сезиларли даражада катта тўйинмаган талаб шаклланиб улгурган. Бу эса яқин йилларда кўчмас мулк бозорида фаолликни янги циклини пайдо қилиши мумкин.
•Уй сотиб олиш — сармояга айланган.
Нархлар бироз пасайишни бошлаган бўлсада, уйларни инвестисион восита сифатида сотиб олувчилар сони ортиб бормоқда.
2024 йилга келиб ипотека кредити орқали икки ёки ундан кўпроқ уй сотиб олганлар сонининг жами ипотека кредитларига нисбати 6,5 фоизга етди. 2017 йилда бу анча камроқ — 3,7 фоиз эди.
•Айрим инвесторлар фойдаланадиган схема таҳминан бунақа:
1) Дастлабки тўлов билан янги қурилаётган уйларга тўлов қилинади. Уларнинг қурилиши бир неча чоракда битиши ва баъзан чўзилиши сабаб бозорга нисбатан нарх анча арзон бўлади.
2) Уй битгач мебель-техника билан жиҳозланади ва ижарага берилади. Бунда ижара орқали ойлик ипотека тўловини аксарият қисмини, баъзан тўлиқ қоплаш мумкин.
Бироқ бу ерда ҳам ижарага талаб пасайиши ёки қурилиш кечикиши каби рисклар мавжуд. Лекин ижарага талаб пандемиядан бери пасайгани йўқ, бу эса сармоядорларга ишонч беради.
