ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Қурбонлик учун олинган жонлиқнинг сути, жуни ва хизматидан фойдаланиш макруҳ ҳисобланади. Бу ҳақда “Фатовои ҳиндия” китобида бундай дейилган:
لَوْ اشْتَرَى شَاةً لِلْأُضْحِيَّةِ يُكْرَهُ أَنْ يَحْلِبَهَا أَوْ يَجُزَّ صُوفَهَا فَيَنْتَفِعَ بِهِ ؛ لِأَنَّهُ عَيَّنَهَا لِلْقُرْبَةِ
فَلَا يَحِلُّ لَهُ الِانْتِفَاعُ بِجُزْءٍ مِنْ أَجْزَائِهَا قَبْلَ إقَامَةِ الْقُرْبَةِ بِهَا
“Қурбонлик учун сотиб олинган қўйни соғиш ёки жунини олиб, фойдаланиш макруҳдир. Чунки қурбонлик қилувчи киши Аллоҳга яқин бўлиш учун жонлиқни таъйин қилди. Шундай экан, жонлиқ билан Аллоҳга яқинлик ҳосил бўлишидан олдин унинг бирор-бир бўлагидан фойдаланиш ҳалол бўлмайди”.
Бу масалада қурбонлик қилувчи кишини бой ёки камбағал бўлишини фарқи йўқ. Сабаби, “Фатовои Ғиёсия”да бундай дейилган:
وَالصَّحِيحُ أَنَّ الْمُوسِرَ وَالْمُعْسِرَ فِي حَلْبِهَا وَجَزِّ صُوفِهَا سَوَاءٌ
“Жонлиқни соғиш ва жунини олиш макруҳлиги борасида бой ва камбағал бўлишнинг фарқи йўқлиги тўғри сўздир”.
“Зоҳирийя” китобида: “Қурбонлик учун олинган жонлиқ сўйилишидан олдин мабодо сути соғилса ёки жуни олинса, улардан фойдаланилмайди, балки садақа қилинади”, дейилган.
“Фатовои ҳиндийя” китобида шундай дейилади:
وَإِنْ كَانَ فِي ضَرْعِهَا لَبَنٌ وَيُخَافُ يَنْضَحُ ضَرْعَهَا بِالْمَاءِ الْبَارِدِ ، فَإِنْ تَقَلَّصَ وَإِلَّا حَلَبَ وَتَصَدَّقَ
“Агар қурбонлик қилинадиган жонлиқнинг елинида сути бўлиб, соғилмаса жонлиқга зарар етиши хавфи бўлса, елинига совуқ сув сепилади. Агар совуқ сув сепиш билан елин бўшашиб, қисқарса яхши. Аммо елин бўшашмаса, сут соғилади ва садақа қилинади”.
Демак, қурбонлик учун сўйиладиган ҳайвонни сути соғилса ёки жуни олинса, эгаси ундан фойдаланмайди, балки барчасини садақа қилади.
Қурбонлик учун олинган ҳайвонни миниш ва ундан фойдаланиш борасида “Фатовои ҳиндия” китобида бундай дейилган:
وَيُكْرَهُ رُكُوبُهَا وَاسْتِعْمَالُهَا، فَإِنْ فَعَلَ فَنَقَصَهَا فَعَلَيْهِ التَّصَدُّقُ بِمَا نَقَصَ ، وَإِنْ آجَرَهَا تَصَدَّقَ بِأَجْرِهَا
“Қурбонлик учун олинган жонлиқни миниш ва ундан фойдаланиш макруҳдур. Мабодо, ундан фойдаланиб, нуқсон етказса, етказган нуқсон миқдорича маблағ садақа қилинади. Агар уни ижарага берса, ижарадан тушган даромадни садақа қилади”.
Хулоса шуки, қурбонлик учун олинган ҳайвонни соғиш, жунидан фойдаланиш, миниш ва ижарага бериш мумкин эмас. Валлоҳу аълам.
