Бугунги кунда тадбиркорлар манфаатини кўзлаб кўплаб ислоҳотлар амалга оширилмоқда, уларга қонуний енгилликлар бериш мақсадини кўзлаб имкониятлар бериш орқали янги иш жойлари яратиш ва шу орқали халқимизнинг турмушини янада яхшилашга қаратилмоқда.
Хусусан, Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси Бухоро вилоят ҳудудий бошқармаси даъвогар “банк” манфаатида судга даъво аризаси билан мурожаат қилиб, жавобгарлар “ААА” масъулияти чекланган жамияти шаклидаги қўшма корхонаси “БББ” масъулияти чекланган жамияти шаклидаги хорижий корхонасидан солидар тартибда кредит асосий қисмидан 2.000.000.000 сўм, 1.514.582.198 сўм кредит фоизи ундириш, ундирувни кредит таъминоти сифатида гаровга қўйилган даъвогар ва жавобгар ўртасида 31.05.2019 йилда имзоланган мол-мулкни баҳоси ҳақида келишув далолатномасига асосан жавобгарга 35.000.000.000 сўмга баҳоланган Бухоро шаҳрида жойлашган “бино”га қаратишни сўраган.
Суднинг 2022 йил 27 июндаги ажрими билан даъвогар манфаатида палатанинг даъво талаблари миқдорини кўпайтириши қабул қилинган. Унга кўра, даъвогар жавобгар ва жавобгар МЧЖдан солидар тартибда кредит асосий қисмидан 37.761.099.876 сўм, ҳисобланган фоиздан 7.069.494.603 сўм ундиришни ва ундирувни кредит таъминоти сифатида гаровга қўйилган даъвогар ва жавобгар ўртасида 31.05.2019 йилда имзоланган мол-мулкни баҳоси ҳақида келишув далолатномасига асосан 35.000.000.000 сўмга баҳоланган Бухоро шаҳрида жойлашган “бино”га қаратишни сўраган.
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодексининг 130-моддасида суд тарафларнинг келишуви учун чоралар кўради, уларга иқтисодий суд ишларини юритишнинг барча босқичларида низони ҳал этишга кўмаклашиши белгиланган.
Тарафларнинг илтимосномаси бўйича, низони келишув йўли билан ҳал қилиш мақсадида суддан кўмаклашишни сўраб мурожаат қилганликларини инобатга олиб, уларга суд томонидан қонунда белгиланган зарур муддат берилди.
Мазкур низо юзасидан тарафлар ўртасида 2022 йил 10 августда медиатор орқали медиатив келишув тузилган бўлиб, келишув даъвогар банк бошқарувчиси ва жавобгар раҳбари томонидан имзоланган.
Ўзбекистон Республикасининг “Медиация тўғрисида”ги Қонуни
15-моддасининг иккинчи қисмига кўра, медиация суддан ташқари тартибда, низони суд тартибида кўриш жараёнида, суд ҳужжатини қабул қилиш учун суд алоҳида хонага (маслаҳатхонага) киргунига қадар, шунингдек суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш жараёнида қўлланилиши мумкин.
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодекси 107-моддаси биринчи қисмининг 53-бандига кўра, тарафлар ўртасида медиатив келишув тузилгани даъво аризасини кўрмасдан қолдириш учун асос бўлади.
Суд томонидан қонуний асосларга кўра, тарафлар медиатив келишувга эришганликлари сабабли даъво аризаси кўрмасдан қолдирилди. Оқибатда эса, даъво суммасининг 2 фоизи миқдорида тўланиши лозим бўлган давлат божи суммаси тадбиркор ихтиёрида қолди, шу билан бир қаторда гаров мулки бўлган бино ҳам унинг тасарруфида қолди.
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш жоизки, тадбиркорга келишувга эришиш учун қонунда белгиланган тартибда имкон бериш орқали ортиқча харажатлар қилинишининг олди олинди.
Зеро Қонун инсофли ва интизомли тадбиркорларни қўллаб қувватлайди.
Дилшод Чориев,
Бухоро туманлараро иқтисодий суди судьяси
